- Việt Nam thuộc 10 quốc gia bị báo cáo nhiều nhất về trả thù người báo cáo vi phạm
Mạch Sống, ngày 13 tháng 9, 2019
Nhân buổi khai mạc phiên họp thứ 42 của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, ngày 9 tháng 9 vừa qua Tổng Thư Ký LHQ António Guterres công bố bản phúc trình thường niên về tình trạng các chính quyền đe doạ và trả thù những người đã báo cáo với LHQ các vi phạm nhân quyền đã xảy ở những quốc gia này. Trong tất cả các quốc gia bị liệt kê, Việt Nam thuộc số 10 quốc gia nổi bật về số hồ sơ được nêu lên trong bản phúc trình.
Theo Nghị Quyết Số 12/2 của Hội Đồng Nhân Quyền LHQ năm 2009, hàng năm Tổng Thư Ký báo cáo tình trạng hăm doạ và trả thù đối với người báo cáo vi phạm. Nghị quyết này cũng chỉ định vị Phụ Tá Tổng Thư Ký LHQ đặc tránh nhân quyền có trách nhiệm theo dõi và thu thập thông tin về các trường hợp hăm doạ và trả thù ấy.
Hội Cờ Đỏ
LHQ đặc biệt quan tâm bảo vệ những người báo cáo vi phạm vì họ am hiểu tình hình và nắm thông tin tại chỗ để báo động cho LHQ; nếu bị hăm doạ hoặc bị trả thù thì sự hữu hiệu của LHQ nói chung cũng bị đe doạ. Các hành vi hăm doạ hoặc trả thù được biết đến bao gồm: cấm xuất cảnh, đe doạ, quấy nhiễu, tung chiến dịch bôi nhọ, theo dõi, bạo hành, áp đặt luật lệ khắc nghiệt, bắt và giam tuỳ tiện, tra tấn, ngược đãi, không cho tiếp cận dịch vụ y tế, hoặc sát hại.
Trong số 10 bản phúc trình tính đến nay, đã 3 lần Việt Nam bị nêu tên: 2014, 2015 và 2016. Các báo cáo về đe doạ và trả thù được lưu giữ tại: https://www.ohchr.org/EN/Issues/Reprisals/Pages/Reporting.aspx
Trang 45 của bản báo cáo
Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên Việt Nam nổi bật như một trong số ít quốc gia với tình trạng hăm doạ và trả thù hết sức nghiêm trọng.
“Từ tháng 9 năm ngoái, chúng tôi khởi xướng nỗ lực báo cáo có hệ thống về tình trạng hăm doạ và trả thù,” Ts. Nguyễn Đình Thắng, Tổng Giám Đốc kiêm Chủ Tịch BPSOS, cho biết. “Trong chiều hướng này, đầu năm nay chúng tôi hỗ trợ việc hình thành Ban Viết Báo Cáo ở Việt Nam, với 15 thành viên khởi đầu.”
Với sự hợp tác của Ban Viết Báo Cáo, BPSOS đã báo cáo với Cao Uỷ Nhân Quyền LHQ gần 30 trường hợp hăm doạ và trả thù xảy ra trong thời gian 01/06/2018 – 31/05/2019; tất cả các trường hợp này được đưa vào hoặc nhắc đến trong bản phú trình của Tổng Thư Ký LHQ, gồm có:
- 5 người Tây nguyên theo đạo Tin Lành bị trả thù vì đã báo cáo các vi phạm về tự do tôn giáo: Y Than Buon Dap, Y Bhuar Bdap, Ciêu Bkrông, Y Khen Nie, và Y Krit Bdap
- Bà Nguyễn Thị Kim Thanh bị giữ lại ở phi trường để điều tra khi trở về nước từ Geneva, nơi Bà lên tiếng cho chồng là tù nhân lương tâm Trương Minh Đức
- Bà Bùi Thị Kim Phượng bị cấm xuất cảnh khi ra phi trường để lên đường đến Âu Châu vận động cho chồng là tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển
- Ông Nguyễn Văn An, giáo dân của Giáo Xứ Kẻ Gai, bị triệu tập điều tra vì làm chứng trong bản báo cáo gửi LHQ về Hội Cờ Đỏ
- Các giáo dân và các linh mục Công Giáo đã báo cáo các hành vi bạo hành của Hội Cờ Đỏ và giới chức địa phương bảo kê cho Hội Cờ Đỏ
- 18 thành viên của các cộng đồng tôn giáo đã bị cấm xuất cảnh để tham dự Hội Nghị Tự Do Tôn Giáo Hay Niềm Tin ở Đông Nam Á, hoặc bị mời lên đồn công an “làm việc” sau khi họ về nước; cũng có 3 trường hợp thân nhân ở trong nước bị sách nhiễu khi đương sự đang có mặt ở hội nghị.
Giấy cấm xuất cảnh - Bùi Kim Phượng
Hội nghị kể trên là sự kiện hàng năm do BPSOS đồng khởi xướng và đồng tổ chức từ năm 2015 đến nay. Hội nghị năm 2018, tổ chức ở Bangkok, Thái Lan, có sự tham gia của Báo Cáo Viên Đặc Biệt LHQ về tự do tôn giáo hay niềm tin.
Trong phần kết luận của bản phúc trình, Tổng Thư Ký LHQ khẳng định ưu tiên hàng đầu là bảo vệ những người báo cáo vi phạm: “Các đối tác ấy của chúng ta là không thể thay thế, và chúng ta sẽ phải làm nhiều hơn nữa để bảo vệ và phát huy quyền căn bản của họ để tiếp cận LHQ.”
BPSOS đã bắt đầu chu kỳ báo cáo các hành vi hăm doạ và trả thù cho giai đoạn 01/06/2019 – 31/05/2020.
